بسمه تعالي
دانشگاه جامع ، علمي كاربردي امام حسين واحد رشت
عنوان تحقيق
گردشگري، روشهاي جذب و توسعه آن
استاد
آقاي رضايي پور
پژوهشگران
امين سندوني و رامين سندوني
سال تحصيلي 92-91
گردشگري، روشهاي جذب و توسعه آن
مقدمه
در ارتباط با جهانگردي دو موضوع دراسلام شايان اهميت است. اولاً سيرو سياحت در پهنه گيتي و مشاهده آثار صنع و
آشنا شدن با جوامع و ملل مختلف، ثانياً جلب جهانگردان به كشورهاي اسلامي، تا از نزديك با فرهنگ اصيل و تمدن
ديرپاي اسلامي آشنا شوند.
در حديثي پيامبر اكرم (ص) به حضرت علي (ع) چنين مي فرمايد: يا علي، انسان عاقل براي سه چيز مسافرت ميكند:
1. براي بهبود و تكميل زندگي
2. براي تهيه زاد و توشه اخروي
3. براي آسايش و راحتي
صنعت گردشگري امروزه در رديف صنعت هاي پر درآمد، پاك و كم هزينه دنيا قرار دارد و از هر 15 نفر شاغل در
سطح دنيا يك نفر در اين بخش فعال مي باشند. از طرفي صنعت گردشگري دنيا ابعاد متنوعي همچون توريسم
الكترونيكي، اكو توريسم، توريسم درماني، ورزشي، روستايي، فرهنگي و تاريخي يافته است. با توجه به اين وضعيت و
با توجه به اينكه ايران طبق آمار سازمان جهاني جهانگردي داراي رتبه پنجم جاذبه هاي طبيعي و رتبه دهم جاذبه هاي
باستاني و تاريخي است و همچنين با توجه به جمعيت جوان رو به گسترش، نرخ بالاي بيكاري، لزوم افزايش درآمد
ارزي و سرمايه گذاري خارجي، توجه بيش از پيش در حوزه گردشگري مي تواند زمينه رسيدن به اشتغال كامل، افزايش
درآمد ارزي، معرفي تمدن و فرهنگ ايراني به جهانيان، تعامل گسترده و سازنده با كشورهاي دنيا، درهم شكستن
مرزهاي قومي و اقليتي را فراهم كند.
2
حدود 13 % مشاغل در دنيا به طور مستقيم و (WTO) به استناد آمار ارائه شده توسط سازمان بين المللي گردشگري
غيرمستقيم با گردشگري در ارتباط هستند. اين رقم، جايگاه اولين صنعت را در زمينه اشتغال به خود اختصاص داده
در ميابيم كه ورود هر گردشگر بين المللي شش فرصت شغلي ايجاد مي كند. شايد اين ،WTO است. با نظري به آمار
رقم به نظر بسيار باور نكردني و دور از ذهن بيايد، اما اگر بدانيم كه به نقل از وزير گردشگري مالزي، هر ايراني به طور
متوسط دو ميليون و پانصد هزار تومان، در مالزي هزينه مي كند اعداد و ارقام ذكر شده، ديگر دور از ذهن و باور
نكردني نخواهند بود.
مطالعات جهاني نشان داده است كه بخش گردشگري روز به روز گسترده تر شده و حتي در شرايط بحران اقتصادي
جهان از رونق برخوردار است. سفرهاي بي شمار ايرانيان به كشورهاي حوزه خليج فارس، خاور دور و كشورهاي
محدود قفقاز، آسياي ميانه، تركيه و .... همگي از نياز روزافزون جامعه ايراني به تفريحات و گذران اوقات فراغت در
محيطي مطلوب حكايت دارد.
تعريف گردشگري
گردشگري به طور كلي به علت خصلت بين رشته اي خود قابليت نگرش هاي متفاوت را دارا مي باشد كه خود سبب
ارائه تعاريف بسياري از آن گرديده است. در شناخت توريست يا گردشگر تعاريف مختلفي از سوي سازمانها و افراد
مختلف ارائه شده است.
واژه توريسم به مجموعه مسافرت هايي گفته مي شود كه بين مبدأ و مقصد با انگيزه هاي استراحتي، تفريحي، تفرجي،
ورزشي، ديداري، تجاري، فرهنگي و يا گذران اوقات فراغت انجام مي گيرد و در آن شخص توريست در مقصد اشتغال
و اقامت دائم ندارد. در تعاريف اوليه بيشتر بر بعد فاصله تأكيد گرديده و گردشگران بر مبناي فاصله اي كه از محل
مسكوني داشتند، طبقه بندي مي شوند، به گونه اي كه كميسيون ملي گردشگري آمريكا ( 1973 ) در تعريف گردشگري
.( داخلي فاصله پنجاه مايل را در نظر گرفته كه در برگيرنده تمامي سفرها به جز سفر براي كار مي شد (گاردنر 5:1996
3
تعاريف فاصله اي صرف نظر از خطا و اشتباهات، تنها به اين دليل كه كميتي اقتصادي و آماري را براي پديده
گردشگري آماده مي كند، مورد قبول واقع گرديد. در حالي كه اين تعاريف فاصله اي به تنهايي نمي توانست گردشگري
را به خوبي توصيف كند، آنها تنها بر جنبه تقاضا تأكيد داشتند و عرضه و همچنين اثرات ناشي از گردشگري را ناديده
مي گيرند، از اين رو گردشگري به تعاريف ديگري احتياج پيدا مي كند. بر اين مبنا تعاريف ديگري ارائه ميگردد كه هر
يك از آنها در ابعاد مختلف، گردشگري را توصيف مي كنند، در بعد جغرافيايي گردشگري زماني از فعاليت گذران
اوقات فراغت يا تفريح كه مستلزم غيب شبانه از مكان مسكوني عادي است تعريف مي شود
.( (اسكينر، 280:1999
از بعد اجتماعي نيز تعريف گردشگري فصل بين زندگي عادي ساكنان بومي و زندگي غيرعادي گردشگران را در
برميگيرد (بارنارد، 552:1996 ). اين دو تعريف خود نشان تمايز مابين تعاريف مختلف از گردشگري است كه هر يك
برگرفته از آيتم هاي مورد نظر در مطالعات گردشگري مي باشند.
بعضي از تعاريف نيز سعي نمودند هم پوشي عوامل مختلف را در توصيف گردشگر در نظر گيرند، به گونه اي كه
كولتمن در تعريف خود بعد فاصله و جنبه هاي اقتصادي را مدنظر دارد. او گردشگري را مسافرتي كوتاه مدت كه از
نقطه اي شروع و در نهايت به همان نقطه باز مي گردد و در طول مسافرت بر اساس يك برنامه و سفر خاص از مكان
ها و جاهاي متعدد ديدار مي شود و مبالغ زيادي ارز كه گردشگران عايد كشور ميزبان مي كنند، تعريف نموده است.
همچنين در تلاشي ديگر با در نظر گرفتن بعد تجربه و انتخاب آگاهانه و از روي اختيار، گردشگري مسافرتي داوطلبانه
و موقتي كه به علت بهره گيري از چشم اندازهاي تازه و تجربيات جديد در يك سفر نسبتاً طولاني شكل مي گيرد
تعريف شده است. با اين وجود تعاريف گردشگري تا زماني كه در چارچوب يك نگرش كل نگر قرار نگرفته، توانايي
توصيف تمامي ابعاد اين پديده بين رشته اي را نداشتند. تعاريف خارج از نگرش كل نگر، تنها سعي در توصيف
4
گردشگركيست؟داشته است در حالي كه در اين تعاريف تقسيم بندي مسافران ناديده گرفته مي شد اما با رشد نگرش
هاي كل نگر در وهله اول تقسيم بندي مسافران نيز جلوه اي عملي يافت.
همراه با تقسيم بندي مسافرت ها نگرش كل نگر در چارچوب مطالعات سيستماتيك، همه اجزاي گردشگري، كاركردها
و ساختارهايش در ارتباط با هم و شيوه هايي كه تحت تأثير قرار داده يا تحت تأثير قرار مي گيرد و اشكال و عوامل
مرتبط با آن مورد مطالعه قرار گرفت. گردشگري در اين چارچوب اينگونه تعريف مي شود: گردشگري مجموع پديده
ها و ارتباط هاي ناشي از كنش متقابل ميان گردشگران، سرمايه، دولت و جوامع ميزبان، دانشگاههاي جامعه و سازمانهاي
غيردولتي در فرآيند جذب، حمل و نقل، پذيرايي و كنترل اين گردشگران و ديگر بازديد كنندگان مي باشد.
ارائه (WTO) از ديگر تعاريف گردشگري مي توان به تعاريف فني اشاره كرد كه توسط سازمان جهاني گردشگري
گرديده است. اين تعاريف بر اساس تمايز قائل شدن در رويكرد به مكان بازديد، تقسيم بندي را پيرامون گردشگري در
ابعاد مختلف انجام داده اند كه به صورت زير مي باشد:
- گردشگري عبارت است از فعاليتهاي افرادي كه براي استراحت، كار و ديگر دلايل به خارج از محيط سكونت معمول
خويش سفر كرده و حداكثر براي يك سال متوالي در آنجا اقامت مي كنند.
- گردشگري داخلي (يا بومي): اشخاص مقيم يك كشور كه حداكثر براي مدت 12 ماه به محلي در كشور خودشان كه
خارج از محيط معمول زندگي آنها مي باشد، سفر كنند و هدف اصلي آنها از اين سفر انجام كاري نيست كه سرانجام آن
دريافت مزد از محل مورد بازديد باشد.
- گردشگري خارجي (يا بين المللي): افرادي كه براي حداكثر مدت 12 ماه به كشوري كه محل اقامت معمول آنها
نيست و خارج از محيط معمول زندگيشان قرار دارد، سفر كنند و هدف اصلي آنها از اين بازديد سرانجام اش دريافت
مزد از كشور مورد بازديد باشد.
5
به طور كلي گردشگري را مي توان بر مبناي عوامل مختلفي تعريف كرد و در بررسي آن از اين تعاريف استفاده نمود
ولي پيرامون اين تعاريف بايد اين نكته را مدنظر داشت كه گردشگري صرفاً يك پديده يك بعدي نيست كه در تعاريف
خطي قابل بحث باشد، بلكه در برگيرنده ابعاد بسياري در زمينه هاي گردشگري مختلفي همچون ابعاد اقتصادي،
اجتماعي، فرهنگي و نظير اينها مي باشد. همچنين عوامل ديگري همچون طول مدت اقامت، وسيله سفر، مقاصد، تقاضا
و نظير اينها نيز بايد در تعريف گردشگري مدنظر قرار گيرد.
تاريخچه گردشگري
چنين به نظر مي رسد كه جهانگردي پديده اي نو در تاريخ زندگي بشر است در حاليكه اين صنعت در تاريخ زندگي
جمعي ريشه دارد و از دوره هاي كهن، صورت هاي مختلف جهانگردي و گردشگري وجود داشته است. از گذشته هاي
دور مردم به منظور خريد، گشت و گذار، بازديد از اماكن تاريخي و شهرهاي بزرگ با ابتدايي ترين وسايل به سفر
ميرفتند، آنان اغلب در قالب كاروان و به طور دسته جمعي سفر مي كردند. شايد بتوان سومريان را اولين قومي دانست
كه اقدام به سفرهاي تجاري مي كردند، در مصر حدود پنج هزار سال پيش سفرهاي دريايي آغاز شد.
به معناي دورزدن، turns به معناي گشتن اخذ شده كه ريشه در لغت لاتين tour از كلمه (tourism) لغت گردشگري
رفت و برگشت بين مبدأ و مقصد دارد كه از يوناني به اسپانيايي و فرانسه و در نهايت به انگليسي راه يافته است.
افراد ثروتمند معمولاً به اقصي نقاط جهان سفر مي كنند تا شاهكارهاي هنري را ببينند و زبان هاي جديد بياموزند، با
اولين بار در سال « توريست » و « توريسم » فرهنگ هاي جديد و يا با غذاهاي ديگر كشورها آشنا شوند. اصطلاحات
1937 توسط جامعه ملل مورد استفاده قرار گرفت توريسم به سفر به خارج از كشور و با مدت زمان بيش از 24 ساعت
اطلاق مي شود.
اصطلاح توريست از قرن نوزدهم معمول شده است. در آن زمان اشراف زادگان فرانسه مي بايست براي تكميل
تحصيلات و كسب تجربه هاي لازم زندگي، اقدام به مسافرت مي نمودند اين جوانان در آن زمان توريست ناميده مي
6
شدند و بعدها در فرانسه اين اصطلاح در مورد كساني بكار مي رفت كه براي سرگرمي، وقت گذراني و گردش به
فرانسه سفر مي كردندو بعداً با تعميم بيشتر به كساني اطلاق مي شد كه اصولاً به اين منظور به سفر مي رفتند.
در گذشته به كساني گفته مي شد كه با هدف و منظور شخصي دست به سفر مي زدند، « سياح » در زبان فارسي كلمه
مانند ناصرخسرو، سعدي و .... و اين واژه در زبان هاي فارسي تا نيمه اول قرن بيستم در معني فوق به كار مي رفت تا
آنكه دو واژه جهانگرد و جهانگردي جاي آن را گرفت.
واژه جهانگردي به اين سبب كه در معني خود عبور از مرزهاي سياسي و سفر به ديگر كشورها را تداعي مي كند،
نميتواند معني كامل توريسم را ادا نمايد. زيرا توريست ها به دو گروه توريست خارجي و توريست داخلي تقسيم مي
شوند كه واژه جهانگرد در تعريف توريستهاي خارجي كاربرد دارد. در حاليكه توريست هاي داخلي نيز بايد در واژه
رساتر از واژه جهانگرد بوده و گوياي اصطلاح « گردشگر » گزيني فارسي كلمه توريست گنجانده شود. از اين رو واژه
توريست مي باشد.
7
اشكال، دوره بندي و تاريخ گردشگري از نظر مورفي:
دوره انگيزه مؤلفه ها ميزان تحرك
پيشاصنعتي جستجو، تجارت، زيارت مذهب، آموزش و بهداشت
تعداد كم مسافران، ثروتمندان با
نفوذي كه از دريا اجازه سفر
داشتند مي توانستند جهانگردي
كنند سفرها كند و غيرقابل اطمينان
و خطرناك بود
صنعتي
تأثير آموزش و پرورش، چاپ،
راديو، فرار از شهر به دنبال كار
بسوي امپراطوريهاي استعمار
درآمد بيشتر، فراغت بيشتر،
تورهاي سازمان يافته
هزينه پائين حمل و نقل و امنيت
آن
جامعه
مصرفي
تأثير ارتباطات ديداري، جامعه
روزمره و فرار از كار و روزمرگي
زندگي
هفته كاري كوتاه تر، درآمد
اختياري توانايي خريد و فروش
بسته هاي مسافرتي
رشد جابجايي فردي كارآمد و
سريع
آينده
تعطيلات به مثابه يك حق و
ضرورت و تركيب آن با تجارت
و يادگيري
تهيه تسهيلات توسط خود فرد،
خانواده كوچك تر، هر دو نفر
خانواده مزد بگير، روند جمعيتي
به سمت توجه به گروههاي
مسافرتي
سوختهاي جايگزين، حمل و نقل
كارآمدتر، استفاده از حمل و نقل
عمومي، اشكال متنوع مسافرت
طبقه بندي انواع توريسم
توريسم داراي انواع مختلفي بوده كه بر اساس عوامل متعدد مي توان تقسيم بنديهايي را براي آن قائل شد. مهمترين
عواملي كه بر اساس آن انواع مختلفي از توريسم را مي توان تعريف و طبقه بندي نمود عبارتند از:
از نظر زماني: فعاليت هاي گردشگر را به شكل كوتاه مدت (كمتر از يك روز) ميان مدت (يك تا سه روز) و درازمدت
(بيش از سه روز) از يكديگر تفكيك مي كند.
8
از نطر مكاني: گردشگري را به صورت فعاليت هاي گردشگري در حوزه نزديك، حوزه مياني و حوزه خارج يا دور
تقسيم بندي مي كند.
از نظر تابعيت: گردشگران به دو گروه گردشگران خارجي و بين المللي و گردشگران داخلي تقسيم مي گردد.
از نظر انگيزه سفر: بر اساس آن گردشگري با انگيزه هاي استراحتي، تفريحي، درماني، زيارتي، فرهنگي، اقتصادي،
ورزشي و ... از يكديگر تفكيك مي شوند.
از نظر فصل گردشگري: موسم گردشگري را بر اساس فصول مختلف سال طبقه بندي مي كند. در اين طبقه بندي دو
فصل تابستان و زمستان از اهميت بالاتري نسبت به فصول بهار و پاييز مي يابند.
از نظر شكل و سازمان دهي سفر: مانند سفرهاي انفرادي، گروهي، خانوادگي و ... كه تركيب گردشگري را تعيين
ميكند.
از نظر وسيله نقليه مورد استفاده: بر اساس نوع وسيله نقليه مورد استفاده براي انجام سفر طبقه بندي مي شود.
از لحاظ نوع و محل اقامت: گردشگران را بر اساس نوع و محل اقامت، از نظر كيفي و كمي طبقه بندي ميكند. مانند
گردشگران مقيم در هتلها، مهمانپذيرها، خانه هاي ويلايي يا پانسيون هاي خانگي، كمپينگ و ...
بر اساس عوامل فوق الذكر انواع توريسم عبارتند از:
-1 توريسم تندرستي (توريسم سلامت)
مسافرت به دهكده هاي سلامت بدون دخالت پزشك. معمولاً براي فرار از ازدحام شهرها يا از بين بردن تنشها و
استرس و حتي براي استفاده بيشتر از نور خورشيد.
-2 توريسم درماني
استفاده از آبهاي معدني، نمك، لجن هاي طبيعي، مناطق آفتاب گير تحت نظارت و مداخله پزشك.
9
-3 توريسم پزشكي
مسافرت به منظور درمان بيماري و انجام جراحي زير نظر پزشكان در مراكز درماني كه علاوه بر معالجه پيگيري بيمار را
شامل مي شود و در موارد زير كاربرد دارد:
- اموري كه در كشور فرد غيرقانوني است
- مراقبت هاي ويژه كه در كشور فرد امكان پذير نيست
- در مواردي كه ليست انتظار براي معالجه فرد در كشورش طولاني مدت است
- براي استفاده از خدمات بهداشتي ارزان يا رايگان
-4 توريسم ورزشي
گردشگري را كه حداقل 24 ساعت در منطقه مورد بازديد بماند و هدف سفرش شركت در فعاليت هاي مرتبط با ورزش
باشد.
-5 توريسم ماجراجويي
شامل سفر به نواحي كوهستاني و ناهموار يا ورزش هاي ماجراجويانه مثل پانچو، كوهنوردي، صخره نوردي و پياده سفر
كردن از راههاي ناهموار.
-6 توريسم كشاورزي
شامل بازديد از مزارع و زمين هاي كشاورزي مي باشد كه به نوعي اقتصاد داخلي كشاورزي را حمايت مي كند.
-7 توريسم مجازي
سفر به طور فيزيكي انجام نمي شود بلكه كشف دنيا از طريق اينترنت، كتاب و تلويزيون صورت مي گيرد.
-8 توريستم زيست محيطي
توريسم دائمي كه از محيط زيست تأثير مي پذيرد نظير گردش در پارك هاي ملي.
10
-9 توريسم فروشگاه كتاب
تلاش عامه مردم براي حمايت از فروشگاه هاي مستقل با تبليغ آنها به عنوان مقصد سفر و جذب گردشگران مي باشد.
-10 توريسم آموزشي
شامل سفر به يك كشور جهت عضويت در يك مؤسسه آموزشي يا شركت در كلاسهاي مورد علاقه شخصي مي باشد
مثل كلاسهاي آشپزي، با حضور سرآشپزهاي نام آور يا كلاسهاي صنعت گردشگري.
-11 توريسم آثار باستاني
شامل بازديد از مكانهاي تاريخي يا صنعتي كه از قدمت باستاني برخوردارند از جمله كانالهاي قديمي، را ه آهن، ميدان
نبرد و ... مي باشد.
-12 توريسم تفنني
توريست به صورت انفرادي يا گروهي در سرگرمي هاي مورد علاقه خود شركت مي كند و با افرادي كه علايق مشابه يا
تجربياتي متناسب با آنها دارند همسفر مي شوند كه معمولاً به صورت گردش در باغ و گشت و گذار در پارك ها
ميباشد.
-13 توريسم فراگير
توريسم فراگير يا توريسم براي همه، براي كليه افراد بويژه افرادي كه محدوديت هايي دارند يا از ناتواني هاي جسمي
رنج مي برند، مي باشد كه در بعضي مناطق با استفاده از طرحهاي دانشگاهي يا اصول توسعه اهداف دانشگاهي مطرح
مي شود.
-14 توريسم دائمي
شامل افراد معمولي مي شود كه هميشه در تعطيلات با اهداف مالياتي يا اجتناب از مقيم شدن در يك كشور به آنجا
سفر مي كنند.
11
-15 توريسم سفري
نوعي خاص از گشت و گذار كه شخص از سفر كردن بيشتر از رسيدن به مقصد لذت مي برد.
-16 توريسم فضايي
شامل سفر به كرات و سيارات ديگر مي باشد.
-17 توريسم فرهنگي
طي اين سفرها از ميراث فرهنگي شهرها بازديد مي شود. اين نوع توريسم تجربيات خاص فرهنگي را نظير توريسم
موزه هنري دربر مي گيرد و گردشگران مي توانند در طول سفر از موزه هاي هنري ديدن كنند يا در بسياري از مراسم
فرهنگي شركت نمايند.
-18 توريسم ويرانه ها يا توريسم سياه
شامل سفر به مناطق حادثه ديده و ويران شده است نه صرفاً براي كمك بلكه براي بازديد از خرابه ها مي باشد كه البته
اگر اين بازديد ها كار امور امدادرساني، نجات مصدومين و اقدامات مرمتي را به تأخير بيندازد، مشكل آفرين خواهد شد.
-19 توريسم نياشناسي
گردشگري و سفر به منظور شناخت شجره نامه و پيشينه نياكان.
-20 توريسم افيوني
سفر به منظور تهيه يا مصرف مواد مخدر. جزيره گوا در هندوستان از مهمترين مقاصد اين نوع گردشگري است.
-21 طبيعت گردي
همانطور كه از اسم آن هويدا است گردشگري به منظور بازديد از جلوه هاي طبيعت با حداقل خسارت به محيط زيست.
-22 توريسم سخت
گردشگري كه همراه با مخاطرات جاني است.
12
-23 توريسم خاص
مخصوص معلولين يا بيماران با شرايط خاص
-24 توريسم زيارتي
سفر به منظور زيارت مكاني مقدس
-25 توريسم آبهاي معدني و چشمه ها
سفر براي ديدن و استفاده كردن از آبهاي معدني و چشمه هاي آب درماني براي درمان بعضي بيماريهاي خاص و لذت
بردن از اين نعمت خدادادي.
-26 توريسم تشويقي
مانند كارمنداني كه به دلايل خاص از سهميه تشويقي استفاده مي كنند.
-27 توريسم حادثه جو
ديدن بعضي از موارد خاص مانند ديدن از يك كوه در حال آتشفشان و يا يك منطقه سيل زده و زلزله زده. خبرنگاران
مصداق كاملي از اين تك گروه هستند.
منافع گردشگري
1. افزايش درآمد براي جامعه محلي: گردشگري، فرصتي براي توسعه كسب و كار و ايجاد شغل است، به علاوه
محركي براي سرمايه گذاري و حمايت از خدمات محلي حتي در جوامع از راه دور خواهد بود.
2. مديريت پايدار زمين: گردشگري مي تواند با فراهم كردن اشكال اضافي و جايگزين از درآمد براي كشاورزان
و جوامع روستايي كه به خوب نگه داشتن منابع طبيعي وابسته هستند، به نيرويي براي مديريت پايدار زمين در
همه جاي جهان تبديل شود.
13
3. تقويت درك فرهنگي: گردشگري مي تواند اعتماد به نفس ايجاد كند و مشوقي براي حفظ هنرهاي سنتي و
صنايع دستي، دانش سنتي و روش هايي باشد كه منجر به استفاده پايدار از تنوع زيستي مي شود. با اين حال
تعامل بين گردشگري و ارزش هاي فرهنگي محلي پيچيده است.
4. مشوق هاي اقتصادي براي حفاظت از محيط زيست: گردشگري مي تواند ارزش هاي اقتصادي ملموسي را
براي منابع فرهنگي و طبيعي به ارمغان آورد. هزينه هاي گردشگران مي تواند به طور مستقيم براي حفاظت از
محيط زيست منطقه و حمايت از جامعه محلي مصرف شود.در حال حاضر درآمد حاصل از گردشگري به طور
مستقيم سهم عمده اي در حمايت از مناطق حفاظت شده و ساير جذابيت هاي گردشگري دارد.
5. اشتغال زايي: موقعيت هاي كاري زيادي به طور مستقيم در هتل ها، رستوران ها، آزانس هاي مسافرتي، كسب
و كارهاي كوچك و حمل و نقل ايجاد مي شود و مشاغل غيرمستقيمي نيز بوسيله كارمندان اين بخش ها ايجاد
مي شود كه به نوبه خود موجب ايجاد مشاغل جديدي در اقتصاد محلي مي شود.
6. گردشگري مي تواند قيمت املاك و مستغلات منطقه را افزايش دهد.
7. گردشگري مي تواند حس تعلق به مكان را در افراد تحريك كند.
8. گردشگري محركي براي توليد كالاها و خدمات محلي است.
9. فراهم نمودن فرصت هاي جديد براي فروش محصولات خاص: مسلم است كه فعاليتهاي صنعتي خاص، تا
حد زيادي بوسيله نيازهاي گردشگران تعيين مي شود. كار در هتل ها و رستوران ها، خدمات فرهنگي و
تفريحي، خدمات حمل ونقل، برگزاري سفر، توليد صنايع دستي و گردشگري و....به علاوه گردشگري، محرك
تجارت در طيف گسترده اي از حوزه هاي مرتبط از قبيل ساخت و ساز، خدمات مالي، تجارت، صنايع غذايي،
صنايع روشنايي، فعاليت هاي فرهنگي هنري يا خدمات كلي عمومي (حمل و نقل محلي، پست، تلفن، تبادل
14
ارز و...) است. بنابراين گردشگري رشد توليدي مهمي را براي شهرهاي بزرگ به ارمغان آورده و سهم زيادي
در توليد ناخالص داخلي دارد.
10 . گردشگري بين المللي محرك صادرات محلي است: حضور گردشگر باعث مي شود با حذف انواع هزينه
هاي مربوط به صادرات، از جمله هزينه حمل ونقل، محصولات محلي به خارج ارسال شود.
11 . گردشگران مي توانند كيفيت زندگي اجتماع محلي را افزايش داده و با ايجاد شغل و كاهش فقر منجر به
بهبود استانداردهاي زندگي شوند: ايجاد درآمد براي بودجه هاي محلي بخصوص از ماليات بر درآمد
كارآفرينان بخش گردشگري حاصل مي شود. اين امر مي تواند براي بهبود خدمات اجتماعي، زيرساخت ها و
خدمات استفاده شود.
12 . توسعه زيرساخت ها: چشم انداز توسعه گردشگري ساخت و ساز، بهبود زيرساخت هاي اساسي (راه آهن،
سيستم هاي قدرت، تفريح هاي آبي، برق، مخابرات و مديريت مواد زائد) بازسازي مراكز تاريخي، ساخت
تسهيلات تفريحي و فرهنگي، بروز رساني شبكه حمل و نقل، توسعه رويدادهاي فرهنگي و ورزشي با اهميت
بين المللي و ... را توجيه مي كند. از اين سرمايه گذاري، هم گردشگر و هم جمعيت ساكن منتفع مي شوند.
13 . بهبود كيفيت محيط زيست: گردشگري شهري منجر به بهبود كيفيت محيط زيست مي شود، زيرا گردشگر
ترجيح مي دهد مكان هاي تميز، جذاب و به دور از آلودگي را بازديد كند. از نظر گردشگران، يكي از شرايط
اساسي گردشگري، يك محيط تميز و به دور از درگيري هاي اجتماعي است.
14 . بهبود تصوير و آوازه شهر و تشكيل يك مكان مشهور و كسب و كار: از سوي ديگر، ميل به سود بالاتر
اغلب منجر به توسعه پر هرج و مرج و گردشگري ناخواسته در بعضي از مكان ها شده و مشكلات زيادي را در
منطقه ايجاد مي كند. افزايش تراكم شهري، ساخت سازه هاي بزرگ در مجاورت بناهاي تاريخي، تقاضاي بيش
از حد بازديدكننده ها از بعضي از اهداف گردشگري، آلودگي هوا، ترافيك و سروصدا تنها بعضي از خطراتي
15
هستند كه مي توانند بر ارزش هاي گردشگري شهر تدثير بگذارند. با اين حال گفته مي شود گردشگري ميتواند
با بهبود رقابت كسب و كارها و شركت ها، از طريق پاسخ به نيازهاي اجتماعي و حفاظت از محيط طبيعي و
فرهنگي به توسعه پايدار نواحي شهري كمك نمايد.
برترين هاي صنعت گردشگري جهان از نظر تعداد و درآمد
اين يك حقيقت است كه مقاصد پيشرو در صنعت گردشگري جهان از نظر نوع گردشگري كه جذب مي كنند، تفاوتهاي
مشخصي با يكديگر دارند، متوسط طول مدت اقامت، ميزان پولي كه هزينه مي كنند و مسافتي كه مي پيمايند تأثير
مستقيمي در كسب درآمد ارزي براي بازارهاي مقصد دارد. متوسط هزينه هر گردشگر در سال 2009 ميلادي به ترتيب
در قاره اقيانوسيه 3080 دلار ، در كشورهاي جنوب آسيا 1550 دلار، در آمريكاي شمالي 1290 دلار، در كشورهاي
اروپاي شمالي 1150 دلار و در كشورهاي كارائيب 1140 دلار ايلات متحده آمريكا بوده است.
ايالات متحده آمريكا سهم بزرگتري از گردشگران مسافت طولاني با اقامت بيشتر را از رقباي اروپائي خود كه بيشتر بر
93 ميليارد / گردشگري مسافت كوتاه تكيه دارند، كسب كرده است. لذا از اين نظر در سال 2009 با درآمدي بالغ بر 9
دلار مقام اول جهان را به خود اختصاص داده، اگرچه از نظر تعداد گردشگران ورودي بعد از كشور فرانسه در جايگاه
5 ميليون نفر گرچه به لحاظ تعداد گردشگر ورودي در سال 2009 / دوم جهان قرار دارد كشور استراليا با جذب 584
ميلادي در بين 10 كشور برتر جهان قرار ندارد ولي به لحاظ كسب درآمد با متوسط هزينه 3080 دلار براي هر گردشگر
25 ميليارد دلار مقام هشتم جدول را به خود اختصاص داده است. مسافت طولاني، تنوع گستردگي / و در مجموع با 6
جاذبه ها بويژه جاذبه ها و چشم اندازهاي طبيعي، نقش مؤثري در ميزان هزينه كرد بالاي گردشگران ورودي به اين
كشور داشته است.
16
2009 2008 2007 2006 2005 2000 1995 سال 1990
تعداد (ميليون
نفر)
880 903 847 803 683 536 536 436
درآمد (ميليون
دلار)
852 944 856 742 680 475 405 264
uhwto:word tourism 2010 organization : منبع
هدف از سفر گردشگران
بر اساس نظر سنجي صورت گرفته توسط سازمان جهاني جهانگردي، انگيزه گردشگران از سفر در سال 2009 به شرح
زير بوده است:
1. فراغت، سرگرمي و تعطيلات با 51 درصد كه مجموعاً شامل 446 ميليون نفر مي شود.
2. سفرهاي تجاري 15 درصد كه حدود 132 ميليون نفر مي شود.
3. ديدار اقوام و دوستان، سفرهاي مذهبي و زيارتي، معالجه و سلامت و ساير با 27 درصد كه حدود 238 ميليون
نفر بوده است.
4. ساير 7 درصد كه حدود 62 ميليون نفر مي شود، هدف از سفر آنها مشخص نشده است.
نوع وسيله حمل و نقل
-1 اندكي كمتر از نيمي از گردشگران ورودي در سال 2009 با حمل و نقل هوايي مسافرت كرده اند. اين رقم
حدود 53 درصد از كل 880 ميليون نفر بوده است.
-2 در حدود 39 درصد ديگر از طريق وسايل حمل و نقل زميني و دريايي مسافرت كرده اند از طريق جاده اي 42
درصد، راه آهن 3 درصد و راههاي آبي 5 درصد.
17
روند تقاضا نشان مي دهد كه گرايش براي حمل و نقل هوايي در سال 2009 با سرعت بيشتري نسبت به حمل و نقل
زميني و دريايي وجود داشته است. يعني سهم حمل و نقل هوايي به تدريج رو به افزايش است.
آمار از ورود گردشگران مي گويد
بر اساس آمار رسمي اعلام شده از سوي پليس مهاجرت و اتباع خارجي ناجا، در سال 1388 در مجموع تعداد دو
ميليون و 272 هزار و 575 نفر گردشگر از طريق مرزهاي زميني، هوايي و دريايي وارد كشور شدند. از اين تعداد
27/ 71 درصد گردشگران خارجي معادل با يك ميليون و 619 هزار و 35 نفر از طريق مرزهاي جاده اي، 9 / حدود 2
درصد گردشگران معادل با 634 هزار و 522 نفر از طريق مرزهاي هوايي، 7 درصد معادل با 16 هزار و 742 نفر از
طريق مرزهاي دريايي وارد و 1% درصد گردشگران معادل با دو هزار و 256 نفر از طريق مرز ريلي وارد كشور شدند
4 درصد افزايش داشته / در سال 1388 تعداد گردشگران خارجي ورودي به كشور در مقايسه با سال 1387 حدود 5
است. اين رشد در حالي صورت گرفته است كه در سال 1388 ورود گردشگران خارجي از طريق مرزهاي هوايي
9 درصد نسبت به سال 1387 افت داشته است و به 634 هزار و 522 نفر / برابر با 67 هزار و 807 نفر كاهش، معادل 7
در سال 1388 رسيده است.
5/9 ، همچنين ورود گردشگران خارجي از طريق مرز ريلي با كاهش 143 نفري در سال 1388 نسبت به سال 1387
درصد كاهش داشته است.
بر اين اساس مشاهده مي شود كه ورود گردشگران خارجي به كشور از طريق مرزهاي هوايي در طي اين سه سال با
روند نزولي مواجه شده است كه از دلايل اصلي و عمده اين اتفاق بروز بحران مالي در جهان از سال 1387 و شيوع
در سال 1388 بوده است كه تأثيرات اين دو عامل كاهش قابل ملاحظه ورود گردشگران را با خود A آنفولانزاي نوع
به همراه داشته است.
18
در طي سال 1388 تعداد يك ميليون و 619 هزار و 35 نفر از طريق مرزهاي زميني جاده اي وارد كشور شده اند كه
23 درصد معادل با 308 هزار و 472 نفر افزايش و در مقايسه با سال 1386 / در مقايسه با مدت مشابه به سال قبل 6
27 درصد معادل با 347 هزار و 158 نفر افزايش داشته است. / حدود 3
مقايسه آمارها در طي سالهاي 1386 تا 1388 نشان مي دهد كه سهم گردشگران ورودي از طريق مبادي زميني جاده
71 درصد در سال 1388 افزايش يافته است / 58 درصد در سال 1386 به 2 / اي نسبت به كل گردشگران ورودي از 6
كه اين امر روند صعودي ورود گردشگران خارجي به كشور از طريق مرزهاي جاده اي را نشان مي دهد.
در سال 1388 بنا به دلايل ذكر شده خصوصاً بروز بحران مالي در سراسر جهان، ورود گردشگران از طريق مرزهاي
9 درصد نسبت به مدت مشابه / هوايي كه بالطبع متضمن هزينه هاي زيادتري براي گردشگران است، با افتي معادل 7
سال قبل مواجه شده است.
در طي سالهاي 1386 تا 1388 سهم گردشگران ورودي از طريق فرودگاههاي بين المللي نسبت به كل گردشگران
27 درصد در سال 1388 كاهش يافته است كه اين امر روند نزولي / 40 درصد در سال 1386 به حدود 9 / ورودي از 8
را در ورود گردشگران خارجي به كشور از طريق مرزهاي هوايي نشان مي دهد.
در سال 1388 تعداد 16 هزار و 742 نفر از طريق مرزهاي دريايي وارد كشور شده اند كه در مقايسه با مدت مشابه
34 درصد معادل با چهار هزار و 255 نفر افزايش و در مقايسه با سال 1386 حدود 46 درصد معادل با پنج / سال قبل 1
هزار و 286 نفر افزايش داشته است.
مقايسه آمارها در طي سالهاي 1386 تا 1388 نشان ميدهد كه سهم گردشگران ورودي از طريق مبادل دريايي بر
خلاف افزايش 2 درصدي در سال 1388 نسبت به 1386 تغيير محسوسي نيافته است. اين امر نشان دهنده اين است
كه ظرفيت پذيرش گردشگران از طريق مبادي دريايي افزايش نيافته است كه اين امر با توجه به وجود 26 بندرگاه در
19
شمال و جنوب كشور تأمل برانگيز است و لازم است كه بررسي كامل در زمينه علت عدم رشد در جذب گردشگران
از طريق مبادي دريايي شود.
مقايسه آمارها نشان مي دهد كه در سال 1388 تعداد دو هزار و 276 گردشگر از طريق مرز ريلي وارد كشور شده اند
كه در مقايسه با مدت مشابه سال قبل حدود 6 درصد معادل با 143 نفر كاهش و در مقايسه با سال 86 حدود دو
درصد معادل با 33 نفر افزايش يافته است.
بررسي آمار بدست آمده در طي سال 1386 تا 1388 نشان مي دهد كه سهم گردشگران ورودي از طريق مرزهاي ريلي
در سال 1388 نسبت به كل گردشگران ورودي در طي سالهاي مورد بررسي تغييري نيافته وتنها 1 درصد گردشگران
خارجي از طريق خطوط راه آهن وارد كشور شده اند.
اين امر نشان دهنده اين است كه ظرفيت پذيرش گردشگران از طريق خطوط راه آهن همانند بندرگاه هاي كشور
افزايش نيافته است. هر چند كه در سال 1388 خطوط راه آهن كشور پاكستان به خطوط راه آهن ايران در مرز
ميرجاوه متصل شد.
البته شايد از مهمترين عواملي كه باعث عدم استفاده گردشگران از اين وسيله براي سفر به كشورمان شده است توسعه
نيافتن خطوط راه آهن در سطح كشورند.
عوامل مؤثر بر رونق صنعت گردشگري
سفر محرك اصلي در چرخه اقتصاد است. صنعت توريسم معمولاً يكي از زمينه هاي اقتصاد جهاني است كه به آن توجه
كمي مي شود. صنعت توريسم، همچنان به عنوان چرخه پيشرفت اقتصادي بسياري از كشورهاي فقير به حساب مي آيد.
اين صنعت امروزه نياز به نگهداري دارد. هتل ها نياز به كاركناني جهت بازسازي داشته، همچنين ارگان هايي بايد وجود
داشته باشد كه تحت نظر آنها هر چيز مرتبط با صنعت توريسم همواره نو شود. به عنوان مثال كافي شاپ ها براي جذب
بيشتر گردشگران بايد منوهاي خود را تغيير دهند. هتل ها و بسياري از اماكن گردشگري ديگر نيز بايد بنا به نيازهاي
20
توريستي خود را به روز سازند. با ايجاد چنين تغييراتي در سطح شهر و يا كشور است كه اقتصاد مي تواند جريان داشته
و رو به پيشرفت باشد.
توريسم نه تنها سبب افزايش درآمد افراد و ارگانهايي مي شود كه در اين راستا فعاليت دارند، بلكه براي افرادي كه به
گردشگري علاقه مندند نيز مي تواند مفيد باشد. هر كشور، شهر و يا حتي روستا داراي پتانسيل هايي جهت رونق
اقتصادي است. توريسم مي تواند همچون يك كار تجارتي سبب رقابت اقتصادي شود. همانطور كه در تجارت تأمين
كننده هاي كالا در صدد رقابت، جهت توليد كالايي بهتر بر مي آيند، در صنعت توريسم نيز از آنجا كه گردشگران روز
به روز دنبال سرويس گرفتن بهتر مي باشند، كشورها بايد به رقابت افتاده تا جهت جذب بيشتر مسافران در كشور خود
امكانات و تجهيزات بيشتري را فراهم آورند. البته اين مسأله كاملاً قابل انتظار است كه تمامي كشورها به زور نمي توانند
نيازهاي مرتبط با كشورهاي خارجي را ارائه دهند. حتي گاهي ارائه برخي از اين سرويس ها ممكن است به علت عدم
سازگاري فرهنگي با يك كشور هيچگاه صورت نگيرد.
ايران كشوري است با جاذبه هاي گوناگون در زمينه هاي تاريخي و فرهنگي و جغرافيايي وجود اقوام گوناگون با آداب
و سنن منحصر به فرد، چهره هاي متفاوتي به اين كشور بزرگ، چه از نظر وسعت و چه از نظر قدمت بخشيده است.
است و شناسايي نكردن بسياري از جاذبه هاي موجود باعث شده كه « بهشت گمشده » لقب ايران در صنعت گردشگري
همچنان گمشده باقي بماند. كارشناسان جهانگردي از ايران به عنوان غول خفته اين صنعت نام مي برند.
از آنجا كه امروزه بيشتر افراد به منظور تفريح و لذت بردن (بايد توجه داشت كه در تعريف سفر هم بسياري از كتابهاي
تخصصي در زمينه جهانگردي همين مطلب را ارائه مي دهند، يعني سفر به قصد لذت بردن انجام مي شود) سفر مي
كند، توقع بيشتري از لحاظ امكانات از كشور ميزبان دارند و به همين دليل است كه كشورهايي كه اكنون از جاذبه هاي
مصنوعي و به عبارت بهتر دست ساز برخوردارند، از كشورهاي ديگر در زمينه جذب توريست موفق تر عمل ميكنند.
21
البته به اين موضوع هم بايد توجه داشت كه تا حدي امنيت و گاه سياست هاي خارجي نادرست در كشورها و وجود
تبليغات منفي رسانه هاي خارجي بر اين مسئله مي تواند دامن بزند.
يكي ديگر از مواردي كه مي تواند به ما در جهت توسعه گردشگري ياري كند، فرهنگ سازي و آشنا كردن مردم در
مواجهه با افراد خارجي است، به عنوان مثال در كشور چين در آستانه برگزاري المپيك 2008 پكن، در حال آموزش
دادن لبخند و ايستادن داخل صف به مردم بودند. كاري ساده اما تأثيرگذار.
در چند سال اخير فعاليتهاي زيادي در زمينه جذب توريست و تبليغات انجام شده كه نمونه آنها:
- بيمه شدن گردشگران خارجي توسط تفاهم نامه هايي بين بيمه سينا و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري.
- برگزاري نخستين همايش بين المللي مردم شناسي در كرمان.
- راه اندازي نخستين قطار گردشگري به مقصد جنگل هاي شمالي
- و.... كه نتيجه آنها افزايش چشمگير 70 درصدي ورود گردشگران خارجي به كشور بوده است. در رونق و
گسترش صنعت گردشگري نقش انكار ناپذير تبليغات نيز نبايد نديده گرفته شود.
جايگاه گردشگري در سند چشم انداز 20 ساله گردشگري: با توجه به اين كه ايران در بخش جاذبه هاي طبيعي و
اكوتوريسم رتبه پنجم و در بخش جاذبه هاي تاريخي و باستاني رتبه دهم دنيا را دارد. بر اساس پيش بيني ها در پايان
برنامه هفتم توسعه كه مصادف با پايان سند چشم انداز 20 ساله كشور است، بايد ايران سالانه به 20 ميليارد دلار درآمد
ارزي در سال دست يابد.
علل ضعف صنعت گردشگري در ايران
از ديد كارشناسان صنعت گردشگري، ايران از توسعه اي كه شايسته آن است برخوردار نبوده است. از دلايل آن ميتوان
به آماده نبودن بسترهاي اقتصادي مناسب در ايران براي جذب سرمايه گذاري در ساخت هتل و ساير منابع جانبي اين
حوزه اشاره كرد. بي خبر بودن سرمايه گذاران از زمينه هاي موجود در ايران و تبليغات ضعيف و نيز انتشار اخبار منفي
22
ايران، محدوديت هاي اجتماعي و مذهبي براي گردشگران خارجي و همچنين تنش هاي سياسي با برخي كشورهاي
غربي نيز از ديگر موانع در راه رشد گردشگري در ايران است.
با وجودي كه ايران از لحاظ منابع تاريخي، فرهنگي و طبيعي جزو 10 كشور اول دنيا است اما تنها كمتر از يك درصد
سهم درآمد جهاني از صنعت را به خود اختصاص داده است. بخش از مشكلات گردشگري كشورمان عبارتند از: ضعف
مديريتي، ايران ستيزي، رقابتي نبودن هزينه گردشگري در ايران نسبت به كشورهاي همسايه، نامشخص بودن برنامه
دولت در بخش گردشگري، نامناسب بودن زيرساخت هاي گردشگري در ايران، فرهنگ ضعيف جامعه نسبت به
گردشگر، عدم ثبات رفتارهاي سياسي.
پس از گذشت ساليان دراز صنعت گردشگري در ايران، نه تنها به سهم قابل قبولي در محاسبه درآمد ملي دست نيافته
است، بلكه همين سهم ناچيز هم هر سال با افول بيشتري مواجه مي شود و اين در حالي است كه بنا به شهادت آمارهاي
جهاني ايران جزو 5 كشور بالقوه توانمند در زمينه جذب گردشگر خارجي است.
از جمله دلايل ضعف مديريتي اين صنعت مي توان به شرح زير اشاره كرد:
-1 مديريت غيرتخصصي:
استفاده از مديران غير متخصص نه تنها مشكل صنعت گردشگري ايران، بلكه مشكل عمده اما معمول در تمامي بخشهاي
مديريتي در ايران است. مديران غيرمتخصص به دليل فقدان آگاهي لازم در زمينه آثار باستاني و .... بارها و بارها باعث
شده اند مهمترين توانهاي جذب گردشگري در ايران در معرض نابودي قرار گيرد.
-2 ساختارهاي فراقانوني قدرت:
ساختارها و روابط ميان نهادهاي اداري مختلف در ايران هنوز و به طور مشخص نه بر پايه تعريف قانونمند، بلكه با تكيه
بر قدرتهاي فراقانوني و نامريي، باندها و گروههاي سياسي و نفوذ و وابستگي هاي موجود در سطوح مختلف قدرت
شكل گرفته است.
23
در نتيجه، در نقاط تقابل طرحها و پروژه ها در ايران، پيروزي از آن سازمان هاي با نفوذتر در ساختار سياسي، اداري
موجود در كشور است. سازمانهاي متولي موجود صنعت گردشگري ايران هم، از ضعيف ترين و شكننده ترين رابطه در
ساختار قدرت رنج مي برد و در تمامي منازعات عموماً اين گردشگري است كه بايد با دريافت خسارت جزئي عقب
نشيني كند.
-3 نگاه ارزشي مديران به صنعت گردشگري:
شيوه هاي مديريت گردشگري در ايران نشان داده است كه اولويت هاي اين صنعت در ايران، نه اقتصادي است و نه
اجتماعي، بلكه اولويت اصلي حفظ ارزشهاست. قوانين موجود براي گردشگران، بر خلاف اكثر كشورهاي جهان براي
ايجاد راحتي و جذابيت براي گردشگران نيست و بيش از هر چيز تكيه بر حفظ فرهنگ موجود از هر گونه تغيير است.
-4 مديريت بدون بودجه، مديريت ناتوان:
واقعيت اين است كه ايجاد حوزه، اكتشافات باستان شناسي و حفاظت مؤثر از آثار تاريخي و سرمايه گذاري براي جذب
گردشگر امكانات و بودجه مي خواهد. مديران بخش هاي كلان هرگز به صنعت گردشگري به مثابه يك صنعت نگاه
نكرده اند و از سرمايه گذاريهاي لازم سرباز زده اند و همچنان وابسته درآمد فرش و پسته و نفت هستند.
نگاهي به صنعت گردشگري در تبريز
استان آذربايجانشرقي در شمال غربي كشور با دارا بودن امكانات تخصصي درماني، چشمه هاي متعدد آبگرم، مجاورت
با درياچه اروميه و كشورهاي جمهوري خودمختارارمنستان و نخجوان و نزديكي به كشورهاي تركيه و عراق مي تواند
به عنوان يكي از قطب هاي توريسم درماني محسوب شود. تبريز شهري است كه نامش از ديرباز آشناي اهل سياحت و
تجارت در اقصي نقاط جهان بوده و هست و در طول جاده ابريشم غرب را به شرق پيوند مي دهد و دروازه مشرق
زمين خوانده مي شود، اما حركت جدي براي توسعه گردشگري تبريز وجود ندارد.
24
تا چند سال پيش كلانشهر تبريز به دليل عوامل مختلف چون سردي آب و هوا و نيز عدم تبليغات مناسب، هدف
سفرهاي نوروزي واقع نمي شد، اما از يكي دو سال قبل اين منطقه با افزايش مسافران نوروزي مواجه شده در حاليكه
بسياري از زير ساخت هاي آن فراهم نشده است. آذربايجانشرقي در كنار هزاران آثار تاريخي، طبيعي و صنايع دستي كه
خود ريشه در علم و هنر مردم اين خطه از كشورمان دارد همواره مورد توجه گردشگران و جهانگردان از سراسر جهان
بوده است.
مفاخر از مواريث معنوي هر كشور به شمار مي رود، در استان آذربايجانشرقي مفاخري همچون سيدمحمدحسين شهريار
علامه طباطبايي، علامه محمدتقي جعفري، ميرزا جبارباغچه بان، پروين اعتصامي، رسام عرب زاده، ميرزا حسن رشديه و
پروفسور محسن هشترودي، ستارخان و باقرخان و ... ظهور كردند كه آشنايي با چگونگي زندگي، زادگاه و محل دفن
آنها جذابيت زيادي براي گردشگران فرهنگي دارد. همچنين آثار تاريخي، طبيعي فراوان استان كه در شهرستانهاي تابعه
آن پراكنده هستند، روزها وقت نياز دارد تا يك گردشگر تنها سري به آنها بزند. گرچه در معرفي و تبليغ اين آثار بر
سازهاي استاني اعم از صدا و سيما و روزنامه و ... ضعيف عمل كرده اند.
سيل ورود گردشگران مسافران نوروزي به آذربايجانشرقي و تبريز به حدي بود كه اين استان در نوروز 1389 از نظر
ميزان افزايش گردشگر پس از خراسان رضوي در جايگاه دوم قرار گرفت. تبريز گرچه از جاذبه هاي تاريخي و تفريحي
و نيز مراكز اقامتي مناسبي برخوردار است اما به دليل سالها كم كاري در حوزه گردشگري، آمادگي و فرهنگسازي
مناسبي در نحوه استفاده از ظرفيت بالاي ورود گردشگر صورت نگرفته است و اين واقعيتي است كه در ايام نوروز 89
شاهد آن ب
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: